In elke organisatie waar hard gewerkt wordt, is werkdruk, stress en burn-out een potentieel risico. Het is algemeen bekend dat werkdruk en stress de laatste jaren in Nederland en EU in steeds meer bedrijven, organisaties en instellingen een belangrijk arbeidsrisico vormt. Dit blijkt ook uit cijfers van het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk, de Nederlandse Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), cijfers van het CBS, rapporten en het jaarverslag van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Het blijkt ook uit veel gestelde vragen waarmee mensen terecht komen bij Priorities en op deze site van priorities.nl.

voorpagina van het rapport Staat van Gezond Werk - Nederlandse Arbeidsinspectie 2023Uit rapporten en jaarverslagen van de Nederlandse Arbeidsinspectie blijkt dat psychosociale arbeidsbelasting (o.a. werkdruk, stress, werkstress en burn-out) in bijna alle sectoren een risico vormt. Elke werkgever dient daarom de nodige aandacht te schenken.

Vaak stellen mensen de vraag: wat kan de werkgever nu doen bij burn-out? Mensen dan vooral aan de oplossingen voor een individueel geval, als iemand concreet is uitgevallen met stressklachten, burn-out of te hoge werkdruk. Belangrijk als leidinggevende en werkgever blijft natuurlijk dat de het beleid psychosociale arbeidsbelasting mogelijk verbetering vraagt, als er toch iemand uitvalt. Evalueren of maatregelen effectief zijn, is het belangrijkste.

 

Risico inventarisatie en evaluatie (RI&E): het risico op werkdruk, stress en burn-out (psychosociale arbeidsbelasting)

Het antwoord op de vraag wat je als werkgever kunt doen bij burn-out, begint met de vraag: is er een inventarisatie van het risico werkdruk in de risico inventarisatie en evaluatie (RI&E)?

Iedere werkgever dient te beschikken over een actuele RI&E, waarin werkdruk, stress en burn-out op een goede wijze is geïnventariseerd en indien nodig daarna verdiepend is onderzocht. Dit geldt ook voor werkgevers die gebruik maken van een (erkende) branche RI&E.

De kwaliteitseisen waaraan een deugdelijke RI&E en verdiepend onderzoek over psychosociale arbeidsbelasting moet voldoen zijn helder beschreven. De werkgever moet een inspecteur van de arbeidsinspectie kunnen uitleggen op welke manier de werkdruk in het kader van de RI&E is onderzocht en hoe de conclusies daaruit ten aanzien van het risico werkdruk tot stand zijn gekomen. Wanneer er sprake is van meerdere werkdrukbronnen of tekort aan energiebronnen die het risico op werkdruk verhogen, dient de werkgever vervolgens maatregelen te treffen om dit risico en de burn-out preventie door de werkgever afdoende te beheersen.

 

Preventie burn-out werkgever en het doel van het inspecteren op werkdruk

Met inspecties op werkdruk wordt de naleving van artikel 3, lid 2 van de Arbowet en artikel 2.15 van het Arbobesluit verhoogd, door op basis van deze wet- en regelgeving waar nodig te handhaven op een doeltreffende aanpak van het risico werkdruk.
Beoogd effect hiervan is dat de werkdruk, stress en burn-out afdoende wordt beheerst, zodat negatieve gevolgen van werkdruk, zoals gezondheidsklachten, ziekteverzuim en langdurige arbeidsongeschiktheid zo veel mogelijk worden voorkomen of beperkt.

In veel gevallen zal het niet zover komen dat de Nederlandse Arbeidsinspectie een inspectie bij u uitvoert. Dat neemt niet weg dat een goede arbeidsorganisatie, uw bedrijf en organisatie er goed op is ingericht en aan preventie van werkdruk, stress en burn-out aandacht besteed wordt. Psychosociale arbeidsbelasting is een reëel arbeidsrisico waar werkgever en werknemer een belangrijke verantwoordelijkheid in hebben.

De werkgever heeft immers een wettelijk vastgelegde werkgeversverantwoordelijk om risico’s van psychosociale arbeidsbelasting zoveel mogelijk te voorkomen.

 

Burn-out preventie werkgever

Bovenstaande toelichting is natuurlijk belangrijk voor een goed totaalbeeld van preventie van ziekte als werkgever, of dit nu algemeen is of meer specifiek rond psychosociale arbeidsbelasting, burn-out, werkdruk, stress preventie. Daarnaast willen mensen natuurlijk ook graag weten wat ze kunnen doen.

Wat kun je doen bij burn out als werkgever? U kunt onderstaande inspectievragen nalopen, om te beoordelen hoe u ervoor staat en welke (vervolg)acties van u al leidinggevende nodig zijn.

 

Inspectievragen – vragen die de Nederlandse Arbeidsinspectie stelt bij een arbeidsinspectie psychosociale arbeidsbelasting (werkdruk, stress, werkstress en burn-out)

1. Is er een actuele, deugdelijke en volledige risico-inventarisatie & evaluatie aanwezig met betrekking tot het risico werkdruk?
2. Wanneer uit de RI&E blijkt dat werkdruk een reëel risico is binnen de organisatie: Is er een actueel, deugdelijk en volledig verdiepend onderzoek naar de werkdruk uitgevoerd voor de gehele organisatie, dan wel voor die organisatieonderdelen en/of functies, waarin bij de risicoinventarisatie & evaluatie de werkdruk te hoog bleek te zijn?
3. Zijn in een plan van aanpak voldoende doeltreffende, en bij de knelpunten aansluitende, maatregelen opgenomen om de geconstateerde werkdrukbronnen te verminderen of energiebronnen te verhogen en vervolgens goed te kunnen beheersen? Staan in het plan van aanpak tevens termijnen voor uitvoering en evaluatie van de maatregelen genoemd?
4. Zijn de maatregelen uit het plan van aanpak conform de planning uitgevoerd en is hierbij voldaan aan de kwaliteitseisen ten aanzien van de inhoud van de maatregelen en ten aanzien van het uitvoeringsproces van de maatregelen?
5. Heeft er een grondige evaluatie plaatsgevonden van maatregelen die genomen zijn om werkdrukbronnen te verminderen en/of energiebronnen te vergroten? Heeft er tevens een evaluatie plaatsgevonden van de totale aanpak om werkdruk te verminderen? Indien hieruit blijkt dat er nog steeds knelpunten zijn die kunnen leiden tot te hoge werkdruk is wordt de cyclus dan opnieuw doorlopen?
6. Krijgen medewerkers en leidinggevenden, die met een te hoge werkdruk te maken (kunnen) krijgen, adequate voorlichting en instructies m.b.t. de daaraan verbonden risico’s en de maatregelen die zijn getroffen om een te hoge werkdruk te voorkomen of te beperken? Raadpleeg bij het beantwoorden van deze vragen ook de toelichting van de Nederlandse Arbeidsinspectie, waarin onder andere per onderwerp kwaliteitseisen zijn opgenomen.

 

Conclusie Arbeidsinspectie werkdruk, stress, burnout en psychosociale arbeidsbelasting in Staat van Gezond Werk (mei 2023)

In het rapport Staat van Gezond Werk geeft de Nederlandse Arbeidsinspectie het volgende aan.
Werkgevers voldoen steeds meer aan de basisvereisten uit de Arbowet, namelijk (1) een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) met onderdeel psychosociale arbeidsbelasting (PSA)/ongewenst gedrag uitgewerkt en (2) een plan van aanpak met maatregelen om de geïnventariseerde risico’s te beheersen.

De Arbeidsinspectie constateert echter dat werkgevers niet onderzoeken of hun maatregelen effectief zijn geweest. Hierdoor is er een gerede kans dat problemen met psychosociale arbeidsbelasting (PSA) aanhouden.
Het evalueren of maatregelen effectief zijn, krijgt dan ook extra aandacht in het nieuwe programmaplan van de Nederlandse Arbeidsinspectie.

 

Het beste antwoord op de vraag wat u als werkgever kunt doen bij burn-out of psychosociale arbeidsbelasting?

Gebaseerd op deze laatste informatie van de Nederlandse Arbeidsinspectie in Staat van Gezond Werk (2023) is het beste antwoord dat u onderzoekt of de maatregelen binnen uw organisatie of bedrijf effectief zijn en nagaat wat eventueel verbeterd kan worden. Het gaat immers niet alleen om goed beleid, maar goede effectiviteit. Dat wil zeggen dat geen medewerkers uitvallen met burn-out, stress of overspannenheid. Gezond werk is belangrijk, ook voor u als leidinggevende, manager of werkgever.

Sandra Kruijt


Meer lezen? Lees bijvoorbeeld verder burn-out bespreken met werkgever Stress signalen 2023 en burnout symptomenStress: belangrijk onderwerp in 2024

Of lees hier verder over de week van de werkstress van 11-15 november 2024. Stress en werkstress kan duizend-en-een oorzaken hebben en zich manifesteren in even zoveel symptomen. Een one size fits all is daarom moeilijk te geven. Wat ik gaandeweg de jaren heb gezien wat wel werkt: is om als eerste stap de focus op talent te leggen. Lees hier verder of bestel het boek Effectief tegen werkstress – Ontdek Je Sterke Punten.

Week van de werkstress 2024

Deel dit artikel